Vượt Qua Chứng Sợ Đám Đông (Enochlophobia)

Bạn đã bao giờ cảm thấy nhói tim, đầu óc quay cuồng khi phải chen chúc giữa đám đông? Nếu câu trả lời là có, vậy thì rất có thể bạn đang trải qua enochlophobia – chứng sợ đám đông.

Chứng Sợ Đám Đông Là Gì?

Chứng sợ đám đông (enochlophobia) là nỗi sợ đám đông đến mức phi lý, khiến bạn cảm thấy lo âu và thậm chí xuất hiện triệu chứng như chóng mặt, khó thở khi ở giữa một nhóm đông người. Đây là một loại ám ảnh sợ đặc biệt, giống như sợ độ cao hay sợ không gian kín, nhưng nó lại tập trung vào đám đông.

Chứng sợ đám đông không được phân loại riêng, tuy nhiên, những triệu chứng của rối loạn này có thể được chẩn đoán với tiêu chuẩn chẩn đoán của rối loạn ám ảnh sợ đặc hiệu (rối loạn ám ảnh sợ cụ thể). Nếu bạn gặp phải enochlophobia, bạn có thể trải nghiệm sự căng thẳng tột độ và lo lắng, điều này có thể khiến bạn ngại bước ra ngoài, tránh xa các sự kiện đông đúc hoặc thậm chí là những nơi công cộng như nhà hàng, rạp chiếu phim.

Phân Biệt Chứng Sợ Đám Đông, Chứng Sợ Khoảng Trống Và Chứng Sợ Xã Hội

Chứng sợ đám đông (enochlophobia) là nỗi sợ rất cụ thể đối với đám đông, khi đối diện với một nhóm lớn người bạn có thể cảm thấy khó chịu, lo lắng hoặc hoảng sợ. Dù là ở trung tâm mua sắm, rạp chiếu phim hay bất kỳ nơi nào đông người cũng đều có thể trở thành nỗi ám ảnh.

Đừng nhầm chứng sợ đám đông với chứng sợ không gian rộng hay còn gọi là chứng sợ khoảng trống (agoraphobia) nhé! Dù cả hai đều có thể khiến bạn tránh né đám đông, nhưng chứng sợ không gian rộng còn mang đến nhiều nỗi sợ hơn thế. Không chỉ là sợ đám đông, chứng sợ không gian rộng còn khiến bạn lo lắng khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng, ở trong không gian mở hoặc rời khỏi nhà một mình. Những người mắc chứng sợ không gian rộng thường sợ bị hoảng loạn ở những nơi mà việc thoát ra có thể khó khăn hoặc xấu hổ, đặc biệt là nếu họ đã từng trải qua cơn hoảng loạn ở đó trước đây. 

Nếu chứng sợ đám đông và chứng sợ không gian rộng khiến bạn sợ đám đông, thì chứng sợ xã hội hay rối loạn lo âu xã hội (social anxiety disorder) lại khiến bạn sợ chính những tình huống xã hội, dù là trong đám đông hay chỉ đơn giản là gặp gỡ vài người. Những người mắc rối loạn này thường lo lắng bị phán xét, từ chối hoặc ngượng ngùng khi giao tiếp, khiến họ cảm thấy khó khăn khi tham gia vào các hoạt động xã hội.

>>> Tham khảo: Điều Trị Rối Loạn Lo Âu Xã Hội

Việc hiểu rõ bản thân đang mắc phải loại nỗi sợ nào sẽ giúp bạn tìm được cách đối phó phù hợp. Dù là chứng sợ đám đông, chứng sợ không gian rộng hay chứng sợ xã hội, tất cả đều có thể được quản lý và điều trị thông qua liệu pháp tâm lý, kỹ thuật thư giãn, và sự hỗ trợ từ người thân yêu. 

Dấu Hiệu Và Triệu Chứng

Chứng sợ đám đông không chỉ dừng lại ở cảm giác lo lắng, mà còn có thể mang đến những triệu chứng thể chất khiến bạn khó chịu vô cùng. Những dấu hiệu này cũng rất giống với các triệu chứng của rối loạn lo âu khác, vậy nên nếu bạn nhận thấy mình có những biểu hiện sau, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ:

• Đổ mồ hôi: Ngay cả khi thời tiết mát mẻ, cơ thể bạn vẫn có thể toát mồ hôi không kiểm soát được.
• Run rẩy: Tay chân bỗng nhiên run lên, cảm giác không thể đứng yên vững vàng.
• Buồn nôn: Dạ dày bạn bỗng nhiên biểu tình, khiến bạn cảm thấy buồn nôn hoặc khó chịu.
• Đau ngực: Cảm giác tức ngực hoặc đau nhói, khiến bạn càng thêm lo lắng.
• Khó thở: Hơi thở trở nên ngắt quãng, như thể không khí xung quanh bỗng trở nên khan hiếm.
• Tim đập nhanh: Tim bạn đập thình thịch, cứ như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực.
• Cơn nóng bừng hoặc ớn lạnh: Cảm giác như cơ thể nóng lên bất thường hoặc lạnh đến rùng mình.
• Chóng mặt: Mọi thứ xung quanh như xoay vòng, làm bạn mất thăng bằng.
• Cảm giác như sắp có điều gì tồi tệ xảy ra: Tâm trí bạn cứ liên tục nhắc nhở rằng có điều gì xấu sắp xảy đến, dù không hề có dấu hiệu rõ ràng nào.
• Ngất xỉu: Khi mức độ hoảng loạn lên đến đỉnh điểm, bạn có thể cảm thấy choáng váng hoặc thậm chí ngất đi.

Chứng sợ đám đông không được coi là một rối loạn riêng biệt trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, Ấn bản lần thứ Năm (DSM-5 TR). Tuy nhiên, nếu các triệu chứng của bạn đáp ứng các tiêu chí sau, bạn có thể được chẩn đoán mắc một rối loạn ám ảnh sợ cụ thể (specific phobia):

• Sợ hãi hoặc lo lắng rõ rệt về một đối tượng hoặc một tình huống gây ám ảnh cụ thể (ở đây là tình huống ở trong đám đông). Với trẻ em, sự sợ hãi hoặc lo lắng có thể được biểu hiện bằng việc khóc, giận dữ, đóng băng hoặc bám víu vào người lớn.
• Đối tượng hoặc tình huống gây ám ảnh gần như luôn luôn gây ra sự sợ hãi hoặc lo lắng ngay lập tức.
• Bạn chủ động tránh né hoặc chịu đựng với sự sợ hãi dữ dội khi đối mặt với đối tượng hoặc tình huống này.
• Mức độ sợ hãi hoặc lo lắng không tương xứng với nguy hiểm thực tế và không phù hợp với bối cảnh xã hội - văn hóa.
• Sự sợ hãi, lo lắng hoặc tránh né kéo dài liên tục, thường ít nhất 6 tháng hoặc hơn.
• Sự sợ hãi, lo lắng hoặc tránh né gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống, công việc và các hoạt động quan trọng khác.