Rối Loạn Tăng Động Giảm Chú Ý (ADHD) Ở Người Lớn

Bạn có bao giờ cảm thấy mình luôn trong trạng thái hỗn loạn, thường xuyên trễ hẹn, hay quên mọi thứ, dễ mất tập trung và bị áp lực bởi hàng loạt trách nhiệm? Nếu những tình huống này quá quen thuộc, có thể bạn đang đối mặt với chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).

Rối Loạn Tăng Động Giảm Chú Ý (ADHD) Ở Người Lớn

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) thường được biết đến là một rối loạn phổ biến ở trẻ em, thế nhưng, nó cũng ảnh hưởng đến rất nhiều người trưởng thành, khiến mọi khía cạnh trong cuộc sống từ sự nghiệp, đến các mối quan hệ gặp nhiều trở ngại. Mặc dù các nhà khoa học chưa xác định chính xác nguyên nhân gây ra ADHD, họ tin rằng đó là sự kết hợp giữa yếu tố di truyền, môi trường sống, và sự khác biệt trong cấu trúc não bộ. Nếu bạn đã được chẩn đoán ADHD khi còn nhỏ, khả năng cao là bạn vẫn còn những triệu chứng này khi trưởng thành. Nhưng ngay cả khi chưa từng được chẩn đoán, không có nghĩa bạn không thể có rối loạn này ở giai đoạn trưởng thành.

>>> Tham khảo: Rối Loạn Tăng Động Giảm Chú Ý (ADHD) Là Gì?

Trong quá khứ, rất ít người nhận ra ADHD, đặc biệt là ở trẻ em. Những hành vi như mơ mộng, lười biếng, hay nghịch ngợm thường bị hiểu lầm là thiếu tập trung hoặc chỉ đơn giản là hiếu động, thay vì được xem như là dấu hiệu của ADHD. Một số người có thể đã tự học cách ứng phó với các triệu chứng khi còn trẻ, nhưng khi lớn lên và trách nhiệm tăng cao - phát triển sự nghiệp, nuôi dạy con cái - họ bắt đầu cảm thấy khó khăn hơn trong việc quản lý cuộc sống.

Nhận Biết ADHD Ở Người Lớn

ADHD ở người lớn có thể biểu hiện qua ba dạng chính: giảm chú ý, tăng động/bốc đồng hoặc kết hợp cả hai. Những triệu chứng này không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân mà còn làm gián đoạn công việc và các mối quan hệ.

Dạng Giảm Chú Ý

Các triệu chứng giảm chú ý có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ xã hội, công việc và học tập. Để được chẩn đoán ADHD dạng giảm chú ý, bạn cần có ít nhất 6 trong số các triệu chứng sau, kéo dài hơn 6 tháng:

• Lỗi do giảm chú ý: Gây ra sai sót bất cẩn, bỏ lỡ chi tiết và gặp vấn đề về độ chính xác. Điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất công việc và học tập.
• Khó duy trì sự tập trung: Bạn dễ bị lơ đãng trong các cuộc trò chuyện, cuộc họp, hoặc khi đọc sách và học tập.
• Khó lắng nghe hoặc chú ý: Bạn có thể trông như đang mơ màng, mơ mộng hoặc nhìn chằm chằm vào không gian.
• Khó theo sát và hoàn thành nhiệm vụ: Bạn thường bắt đầu dự án mới nhưng lại gặp khó khăn trong việc hoàn thành.
• Khó tổ chức và ưu tiên: Bạn gặp khó khăn trong việc lên kế hoạch và đạt được mục tiêu, đặc biệt là những mục tiêu đòi hỏi nhiều bước.
• Tránh công việc nhàm chán: Các công việc tẻ nhạt hoặc lặp đi lặp lại khiến bạn khó tập trung, ví dụ như làm việc nhà hoặc những nhiệm vụ cần sự chú ý.

​

• Dễ làm mất hoặc quên đồ: Bạn có thể thường xuyên để quên ví, điện thoại hoặc chìa khóa, thậm chí có thể để chúng ở những nơi kỳ lạ như trong tủ lạnh.
• Dễ bị phân tâm: Bạn dễ bị xao lãng bởi những gì đang xảy ra xung quanh hoặc bởi chính suy nghĩ của mình.
• Quên các công việc hằng ngày: Khó khăn trong việc nhớ lịch hẹn, làm việc vặt, trả hóa đơn hoặc mua sắm.

>>> Tham khảo: Phân Biệt Giữa Rối Loạn Tăng Động Giảm Chú Ý (ADHD) & Rối Loạn Giảm Chú Ý (ADD)

Dạng Tăng Động/Bốc Đồng

Tăng động và bốc đồng rất phổ biến ở ADHD. Để được chẩn đoán ADHD dạng tăng động/bốc đồng, bạn cần có ít nhất 6 trong số các triệu chứng sau, kéo dài hơn 6 tháng:

• Thường xuyên bồn chồn: Bạn có thể rung chân, gõ tay hoặc kiểm tra điện thoại liên tục.
• Khó ngồi yên khi cần thiết: Bạn thường xuyên phải đứng dậy hoặc đi lại.
• Bồn chồn: Bạn cảm thấy không thoải mái khi phải ngồi yên.
• Khó thực hiện các hoạt động yên tĩnh: Điều này đặc biệt đúng trong thời gian nghỉ ngơi hoặc khi tham gia các hoạt động thư giãn.
• Hoạt động ở mức cao: Bạn có thể trông như luôn bận rộn hoặc vội vã.
• Nói chuyện quá nhiều: Bạn có thể nói mà không dừng lại, giải thích quá mức hoặc chia sẻ quá nhiều thông tin về chủ đề mình yêu thích.

​

• Khó kiềm chế trong giao tiếp: Bạn có thể ngắt lời người khác, hoàn thành câu của họ hoặc nói mà không suy nghĩ về cảm nhận của người nghe.
• Khó kiên nhẫn: Bạn gặp khó khăn khi phải chờ đợi đến lượt mình, ví dụ như khi xếp hàng.
• Khó đọc tình huống xã hội: Bạn có thể thường xuyên xâm phạm vào cuộc trò chuyện hoặc hoạt động của người khác mà không nhận ra.

Dạng Kết Hợp

Dạng ADHD kết hợp là khi một người có ít nhất 6 triệu chứng của cả dạng tăng động/bốc đồng và giảm chú ý.

Bên cạnh đó, khi chẩn đoán ADHD, bác sĩ tâm thần hoặc nhà tâm lý cũng sẽ xác định mức độ nghiêm trọng của rối loạn này. Các mức độ nghiêm trọng bao gồm:

• Nhẹ: Bạn chỉ mới đáp ứng tiêu chí chẩn đoán, và các triệu chứng không ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống.
• Vừa phải: Các triệu chứng rõ ràng hơn, gây cản trở trong công việc và giao tiếp xã hội.
• Nghiêm trọng: ADHD nghiêm trọng có thể khiến bạn gặp khó khăn trong việc duy trì công việc và các mối quan hệ.

Tin tốt là ADHD hoàn toàn có thể được quản lý hiệu quả. Nếu bạn nhận ra các triệu chứng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia tâm lý là bước quan trọng đầu tiên. Với sự hỗ trợ và các biện pháp can thiệp phù hợp, bạn có thể cải thiện cuộc sống của mình, biến những khó khăn trở thành động lực phát triển bản thân.

LƯU Ý: Các triệu chứng được nêu chỉ mang tính tham khảo. Nếu bạn nghi ngờ bản thân mắc rối loạn tăng động giảm chú ý, hãy tìm gặp nhà tâm lý để có kết luận chính xác.

Ảnh Hưởng Của Hội Chứng ADHD

Khi phát hiện mình mắc ADHD ở tuổi trưởng thành, bạn có thể nhận ra rằng những khó khăn mà mình đã phải trải qua trong nhiều năm qua đều bắt nguồn từ một vấn đề không được nhận diện. Có thể bạn từng cảm thấy như mình đang chìm ngập trong áp lực, luôn bị căng thẳng do trì hoãn công việc, thiếu tổ chức và thường phải hoàn thành mọi thứ vào phút chót. Nhiều người có thể đã gán cho bạn những cái nhãn như "lười biếng," "vô trách nhiệm," hoặc "không thông minh" vì sự hay quên hay khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ. Lâu dần, bạn có thể đã bắt đầu tự đánh giá bản thân qua những khía cạnh tiêu cực này.

Hội chứng ADHD không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng sâu rộng đến hầu hết các khía cạnh trong cuộc sống, từ sức khỏe tâm thần đến các mối quan hệ và sự nghiệp.

Các Vấn Đề Sức Khỏe Thể Chất Và Tâm Thần

Các triệu chứng của ADHD có thể góp phần gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như ăn uống cưỡng chế, lo âu, căng thẳng mãn tính, lạm dụng chất kích thích và lòng tự trọng thấp. Bạn cũng có thể gặp khó khăn vì bỏ qua những cuộc kiểm tra quan trọng, không đi khám bác sĩ, bỏ qua chỉ dẫn y tế, hoặc quên uống thuốc.

Khó Khăn Trong Công Việc/Tài Chính

Người trưởng thành mắc ADHD thường gặp khó khăn trong sự nghiệp và có cảm giác không thể phát huy hết tiềm năng. Bạn có thể gặp rắc rối trong việc giữ tiến độ công việc, tuân thủ các quy định của công ty, hoàn thành đúng hạn và duy trì lịch làm việc từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều. Quản lý tài chính cũng có thể trở thành vấn đề, với những hóa đơn chưa thanh toán, giấy tờ bị mất, phí trễ hạn hoặc chi tiêu thiếu tính toán, kế hoạch.